Prof. Adam Glapiński, prezes NBP zapowiada zakup kolejnych 100 ton złota już w 2022 r. Ten kruszec to istotny składnik rezerw dewizowych Polski. Ich wielkość uwzględniana jest m.in. przy ocenie stabilności kraju dokonywanej przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy, inwestorów zagranicznych, czy też agencje ratingowe. 

Rezerwy dewizowe Narodowego Banku Polskiego to łatwo rozporządzalne, płynne aktywa zagraniczne w posiadaniu banku centralnego. Obejmują one rezerwy walutowe, czyli aktywa w walutach obcych, głównie w formie papierów wartościowych, lokat i gotówki, oraz złoto. 

Wysoki poziom rezerw dewizowych NBP wzmacnia wiarygodność finansową Polski

Rezerwy dewizowe są ważnym elementem bezpieczeństwa finansowego państwa. Ich wielkość uwzględniana jest m.in. przy ocenie stabilności kraju dokonywanej przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy, inwestorów zagranicznych, czy też agencje ratingowe. W warunkach obowiązującego w Polsce płynnego kursu walutowego i prowadzenia polityki pieniężnej w ramach strategii celu inflacyjnego, rezerwy dewizowe NBP służą przede wszystkim wzmocnieniu wiarygodności finansowej kraju, przyczyniając się do obniżenia kosztu finansowania na rynkach globalnych i ograniczenia ryzyka gwałtownego odpływu kapitału. Wspierają tym samym stabilność polskiej waluty. Incydentalnie, rezerwy mogą być wykorzystane do wsparcia stabilności rynków finansowych lub sektora bankowego w przypadku znacznych zaburzeń ich funkcjonowania, a także do interwencji na rynku walutowym, zgodnie z założeniami polityki pieniężnej.

Bezpieczne inwestowanie to priorytet dla banku centralnego

Zarządzanie rezerwami walutowymi przez banki centralne różni się od zarządzania aktywami przez banki komercyjne, które w większym stopniu nastawione są na maksymalizację zysku i wartości rynkowej. Priorytet w zarządzaniu rezerwami dewizowymi NBP stanowi zapewnienie wysokiego stopnia bezpieczeństwa inwestowanych środków oraz ich właściwej płynności. Dopiero po spełnieniu tych warunków podejmowane są działania mające na celu podwyższenie dochodowości rezerw w długim okresie. Jako że rezerwy dewizowe stanowią dominującą pozycję aktywów Narodowego Banku Polskiego, zarządzanie nimi jest głównym czynnikiem kształtującym wynik finansowy (zysk lub stratę) banku centralnego.

Agencje ratingowe weryfikują wiarygodność krajów 

Agencje ratingowe wskazują inwestorom, jakie ryzyko kredytowe wiąże się z podjęciem konkretnych inwestycji. Oceniają wiarygodność instrumentów finansowych i ich emitentów. Publikują swoje oceny, nazywane ratingiem. Ich ratingi wskazują na to, czy dana inwestycja jest mniej, czy bardziej ryzykowna. 

Agencje ratingowe weryfikują wiarygodność nie tylko spółek giełdowych, ale także banków, innych instytucji finansowych, miast i państw.

Najbardziej znanymi agencjami ratingowymi są amerykańskie Moody’s Investor Service, Standard & Poor’s oraz Fitch Ratings.

Polska to wiarygodny partner w ocenie agencji ratingowych 

Wiarygodność kredytowa to pojęcie opierające się na rzetelności, z jaką w przeszłości i obecnie dany podmiot wywiązuje się ze zobowiązań. Każda agencja ratingowa ma własną skalę ocen wiarygodności kredytowej, choć w praktyce skale te niewiele się różnią . Skala ocen składa się z liter oraz znaków „+” i „-” lub cyfr. Im niższy rating, tym większe ryzyko niewypłacalności emitenta.

Na przykład w przypadku agencji Standard & Poor’s najwyższą oceną wiarygodności jest „AAA”, oznaczająca najniższe/minimalne ryzyko niewywiązania się emitenta ze swoich zobowiązań finansowych. Dalsze, niższe oceny to AA+, AA, AA-, A+,A, A-, BBB+, BBB i tak dalej, aż do poziomu D, oznaczającego upadłość emitenta, czyli całkowity brak zdolności do spłacenia zobowiązań. Ratingi od BBB- wzwyż są uznawane za poziom inwestycyjny, czyli bezpieczny, zaś poniżej BBB- za poziom spekulacyjny, czyli w ich przypadku ryzyko kredytowe inwestycji jest wysokie. Równocześnie emitenci posiadający niskie ratingi kredytowe muszą się liczyć z wyższym kosztem emisji długu, czyli koniecznością zapłaty inwestorowi wyższych odsetek od pozyskanego kapitału. 

Jak sytuacja wygląda w przypadku naszego kraju? Polska ma następujące oceny ratingowe długoterminowe: Fitch „A-”, Moody’s „A2”, S&P „A-”, zaś perspektywa przez wszystkich była określona jako stabilna (źródło: www.gov.pl/web/finanse/rating – na dzień 12.10.2021 r.). Stosunkowo wysoki rating kredytowy Polski wynika z mocnych fundamentów makroekonomicznych i dobrze zdywersyfikowanej gospodarki, która jest wspierana przez rozsądnie prowadzoną politykę gospodarczą i monetarną.

Złoto jest istotnym składnikiem rezerw dewizowych banków centralnych
Zwiększeniu bezpieczeństwa finansowego Polski służyły dokonane w latach 2018-2019 zakupy 125,7 ton złota, podwyższające udział kruszcu w aktywach rezerwowych NBP. Złoto stanowi istotny składnik rezerw dewizowych banków centralnych – jest postrzegane jako strategiczny element aktywów m.in. ze względu na brak ryzyka kredytowego, rozumianego jako możliwość niewywiązania się emitenta ze zobowiązań, brak bezpośrednich powiązań z polityką gospodarczą jakiegokolwiek kraju, ograniczoną wielkość zasobu, fizyczne cechy – trwałość i praktycznie niezniszczalność. Złoto traktuje się jako tzw. bezpieczną przystań, gdyż jego wartość zazwyczaj rośnie w warunkach podwyższonego ryzyka kryzysów finansowych czy też politycznych. Przekłada się to na relatywnie niską korelację złota z głównymi klasami aktywów, co zwiększa pozytywny efekt dywersyfikacji portfela rezerw dewizowych NBP.

Poziom rezerw dewizowych NBP jest właściwy, aby zapewnić realizację celów, które mają spełniać. Zgodnie z danymi NBP na koniec września 2021 r. oficjalne aktywa rezerwowe Polski zarządzane przez NBP, wynosiły 143,9 mld EUR, a w przeliczeniu na dolary amerykańskie 167,0 mld USD. Wartość złota monetarnego NBP wyniosła natomiast 11,1 mld EUR (w przeliczeniu na dolary 12,9 mld USD) i stanowiło ono 7,7% wszystkich aktywów rezerwowych.